Giới thiệu

giới thiệu

Viện Văn học (Việt Nam) (tên giao dịch quốc tế: (Vietnam) Institute of Literature, viết tắt là IOL) là tổ chức khoa học và công nghệ công lập trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam[1] Viện chính thức được thành lập ngày 6 tháng 2 năm 1960. Tổ chức tiền thân của Viện mang tên “Tổ văn học” trực thuộc Ban nghiên cứu lịch sử, địa lý, văn học (1953), “Sở Nghiên cứu Văn học” (1959).

Nhiệm vụ và quyền hạn

Quyết định số 58/QĐ-KHXH ngày 29 tháng 1 năm 2024 Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam quy định nhiệm vụ và quyền hạn của Viện Văn học:”

1. Trình Chủ tịch Viện Hàn lâm kế hoạch dài hạn, 3 năm, hàng năm của Viện Văn học và tổ chức thực hiện sau khi được phê duyệt.

2. Nghiên cứu cơ bản những vấn đề về lí luận văn học, lịch sử văn học và phê bình văn học.

3. Nghiên cứu, giới thiệu văn học Việt Nam và văn học các nước trên thế giới, đặc biệt các nền văn học lớn, có ảnh hưởng và có quan hệ giao lưu với Việt Nam.

4. Nghiên cứu, tổng kết, đúc rút những vấn đề thực tiễn văn học nhằm cung cấp luận cứ khoa học cho Đảng và Nhà nước trong việc hoạch định chủ trương, đường lối, chính sách phát triển văn học nghệ thuật; góp phần xây dựng nền lý luận văn nghệ Việt Nam và kiến tạo hệ giá trị văn hóa, văn nghệ dân tộc, thúc đẩy sự phát triển của phê bình văn học.

5. Kết hợp nghiên cứu với đào tạo trong lĩnh vực văn học nghệ thuật; tham gia đào tạo, phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao theo yêu cầu của Viện Hàn lâm và đề nghị của các cơ quan, tổ chức trong nước và nước ngoài, phù hợp với quy định của pháp luật.

6. Hợp tác trong nước và quốc tế về nghiên cứu khoa học theo quy định của pháp luật và của Viện Hàn lâm.

PGS.TS. Phan Trọng Thưởng, Viện trưởng Viện Văn học (Việt Nam) (bên phải) đang trao đổi với Nhà thơ Hữu Thỉnh, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam trong một buổi hội thảo khoa học tổ chức năm 2007.

Cơ cấu tổ chức và Biên chế

Cơ cấu tổ chức: Lãnh đạo Viện gồm Viện trưởng và các Phó Viện trưởng. Số lượng Phó Viện trưởng được thực hiện theo quy định của pháp luật và Viện Hàn lâm.

Tổ chức cấp phòng và Tạp chí gồm:

1. Phòng Hành chính – Tổng hợp;
2. Phòng Văn học Việt Nam Cổ – Trung đại và Dân gian;
3. Phòng Văn học Việt Nam Cận – Hiện đại;
4. Phòng Văn học nước ngoài
5. Phòng Lý luận văn học
6. Tạp chí Nghiên cứu Văn học

—–

Biên chế: Biên chế Viện Văn học thay đổi theo mỗi thời kỳ phát triển, có giai đoạn hơn 70 cán bộ, viên chức, người lao động. Đầu năm 2024 Viện có 46 viên chức và người lao động. Theo Quyết định 58/QĐ-KHXH, số lượng viên chức, người làm việc của Viện Văn học thuộc biên chế viên chức, số lượng người làm việc của Viện Hàn lâm do Chủ tịch Viện Hàn lâm phân bổ trên cơ sở đề nghị của Viện trưởng Viện Văn học và Trưởng ban Ban Tổ chức – Cán bộ của Viện Hàn lâm..

Lãnh đạo Viện qua các thời kỳ

Viện trưởng:

1. GS. Đặng Thai Mai: Viện trưởng giai đoạn 1959-1976.
2. Nhà thơ Hoàng Trung Thông: Viện trưởng giai đoạn 1976-1985.
3. GS.VS Hoàng Trinh: Viện trưởng giai đoạn 1985-1988.
4. GS. Phong Lê: Viện trưởng giai đoạn 1988-1995.
5. GS. Hà Minh Đức: Viện trưởng giai đoạn 1995-2003.
6. PGS.TS. Phan Trọng Thưởng: Viện trưởng giai đoạn 2003-2011.
7. PGS.TS. Nguyễn Đăng Điệp: Viện trưởng từ 2012 đến hết tháng 7/2023.

Ngày 9 tháng 8 năm 2023, PGS.TS. Nguyễn Đức Minh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam được giao trực tiếp chỉ đạo, phụ trách, điều hành Viện Văn học.

Ngày 5 tháng 2 năm 2024, TS. Nguyễn Huy Bỉnh về Viện Văn học nhận nhiệm vụ Bí thư Chi bộ, Phó Viện trưởng phụ trách.

Phó Viện trưởng:

1. Nhà phê bình Hoài Thanh: Phó Viện trưởng giai đoạn 1959-1969.
2. PGS. Vũ Đức Phúc: Phó Viện trưởng giai đoạn 1970-1984.
3. TS. Nguyễn Minh Tấn: Phó Viện trưởng giai đoạn 1970-1975.
4. GS.VS. Hoàng Trinh: Phó Viện trưởng giai đoạn 1970-1984.
5. PGS. Nguyễn Văn Hoàn: Phó Viện trưởng giai đoạn 1980-1988.
6. PGS.TS. Huỳnh Văn Vân: Phó Viện trưởng giai đoạn 1984-1991.
7. PGS.TS. Lưu Văn Bổng: Phó Viện trưởng giai đoạn 1988-1996.
8. PGS.TS. Phan Trọng Thưởng: Phó Viện trưởng giai đoạn 1996-2003.
9. PGS.TS. Trương Đăng Dung: Phó Viện trưởng giai đoạn 1995-2010.
10. PGS.TS. Nguyễn Đăng Điệp: Bí thư Chi bộ, Phó Viện trưởng giai đoạn 2008-2011.
11. TS. Trần Thị Hải Yến: Phó Viện trưởng từ tháng 8/2010 đến tháng 10/2011.
12. PGS.TS. Nguyễn Hữu Sơn: Phó Viện trưởng từ 2012-2019, Phó tổng biên tập Tạp chí Nghiên cứu Văn học (từ 2012), Quyền tổng biên tập (từ 2015), Tổng biên tập (từ 2017).
13. PGS.TS. Vũ Thanh: Phó Viện trưởng giai đoạn 2014-2019.
14. TS. Phạm Văn Ánh: Phó Bí thư Chi bộ, Phó Viện trưởng từ tháng 6/2020 đến tháng 1/2025, Phó tổng biên tập Tạp chí Nghiên cứu Văn học
15. TS. Trần Thiện Khanh: Phó Viện trưởng từ tháng 9/2020 đến tháng 7/2024.
16. TS. Nguyễn Huy Bỉnh: Bí thư Chi bộ, Phó Viện trưởng phụ trách từ tháng 2/2024 đến nay.

Bốn viện trưởng Viện Văn học (qua các thời kỳ): từ trái sang gồm PGS.TS. Phan Trọng Thưởng, GS. Hà Minh Đức, GS. Phong Lê, PGS.TS. Nguyễn Đăng Điệp.