Hội thảo quốc tế ICHAP 2025 (International Conference on Humanities and Arts Practices) do Trường Đại học Sains Malaysia (USM) chủ trì tổ chức, với sự phối hợp đồng chủ trì (co-host) của nhiều cơ sở nghiên cứu và đại học trong khu vực, trong đó có Viện Văn học – Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam (VASS). Viện Văn học là đối tác đã ký Biên bản ghi nhớ hợp tác (MOU) với USM, hướng tới việc tăng cường kết nối học thuật, nghiên cứu liên ngành và đối thoại khu vực trong lĩnh vực nghiên cứu văn học.
Tham luận của các nhà nghiên cứu Viện Văn học tại Room 2 Hội thảo
Hội thảo ICHAP là diễn đàn quốc tế thường niên uy tín của USM, quy tụ các học giả, nhà nghiên cứu và giảng viên đến từ nhiều quốc gia châu Á và trên thế giới. Năm 2025, hội thảo diễn ra trong hai ngày (16-17/10/2025). Hội thảo có hai hình thức: trực tiếp và trực tuyến. Phiên trực tuyến gồm bảy phiên thảo luận song song (parallel sessions) bao quát nhiều chủ đề: văn học, ngôn ngữ học, giáo dục, văn hóa, xã hội, môi trường, chính trị và nghệ thuật. Các phiên thảo luận hướng đến việc thúc đẩy trao đổi học thuật quốc tế, mở rộng không gian cho các nghiên cứu mới trong lĩnh vực nhân văn và nghệ thuật đương đại châu Á – Thái Bình Dương.
Phiên “Văn học Đông Nam Á” do các nhà nghiên cứu của Viện Văn học đề xuất với sự tham gia của 4 nhà nghiên cứu: TS. Nguyễn Thị Thúy Hạnh, TS. Đỗ Thị Hường và TS. Nguyễn Phương Thảo (thuyết trình) và PGS. TS Phạm Phương Chi (người điều hành).
PGS.TS Phạm Phương Chi điều hành Phiên Văn học Đông Nam Á, TS. Nguyễn Phương Thảo (Viện Văn học) thuyết trình tham luận tại Hội thảo
Nội dung của phiên tập trung khai thác các chiều kích hậu thuộc địa, ký ức chiến tranh và bản sắc văn hóa trong văn học khu vực:
- Đỗ Thị Hương với tham luận “From the Cyclo to the Royal Flag or the Miracle of Post-Colonial Cambodia (A Case of A New Sun Rises Over the Old Land, 1961 by Soun Sorin)” phân tích hai biểu tượng xích lô và lá cờ hoàng gia như những ẩn dụ cho hành trình giành lại bản sắc và chủ quyền của Campuchia sau thời kỳ thuộc địa.
- Nguyễn Thị Thúy Hạnh trình bày bài “Marginal Subjects in Vietnamese Literature after Renovation: A Postcolonial Approach to Nguyen Huy Thiep’s Nostalgia for the Countryside”, tiếp cận tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp từ lăng kính hậu thực dân, nhấn mạnh vai trò của các chủ thể bên lề trong việc chất vấn các diễn ngôn quyền lực và hiện đại hóa.
- Nguyễn Phương Thảo với bài “The Garden of Evening Mists in Trauma Literature Dialogues Southeast Asia: The Status of Comfort Women in the Shadow of Japanese Empire” mở rộng đối thoại về văn học chấn thương trong khu vực, thông qua hình tượng “phụ nữ giải khuây” và quá trình giải tỏa ký ức bằng nghệ thuật.
Ba tham luận đều nhận được nhiều trao đổi và câu hỏi từ các học giả quốc tế, xoay quanh vấn đề phương pháp luận hậu thực dân, ký ức xuyên quốc gia, và vai trò của văn học trong diễn ngôn về giới, lịch sử và bản sắc khu vực.
Với sự tham gia của nhiều học giả đến từ các quốc gia khác nhau trên không gian trực tuyến, phiên hội thảo mở ra một không gian đối thoại học thuật cởi mở, kết nối những quan tâm nghiên cứu mới của Việt Nam với mạng lưới học giả Đông Nam Á và quốc tế, qua đó góp phần khẳng định vị thế học thuật của Viện Văn học trong hợp tác nghiên cứu khu vực và toàn cầu.